Abe Li

Mulai hari ini - setiap Jumaat, saya akan cuba paparkan coretan saya iaitu Abe Li dan Suara Orang Kita untuk tatapan pelayar blog ini. Walaupun ia disiarkan dalam akhbar Sinar Harian setiap Jumaat di muka surat K20, namun saya terpanggil untuk memaparkan dalam laman ini.

MANDUL : DBP SAMA MACAM ORANG KELANTAN…
// ADA orang cakap di parlimen bahawa Jawatankuasa Istilah Dewan Bahasa & Pustaka (DBP) kini telah ‘mandul’. Kata YB berkenaan DBP gagal mengembangkan istilah bahasa Melayu, banyak ambil istilah orang putih dan mudah sahaja jadikan istilah kita.
Sungguhpun Abe Li bukan pakar bahasa, bukan juga Ahli Yang Berhormat, apa yang dicakapkan di dewan itu menarik bunyinya. Sebab itu Abe Li rasa hendak tumpang semangkuk.
Selama ini yang Abe Li tahu istilah mandul itu ditujukan kepada orang perempuan yang telah berkahwin tetapi tidak boleh beranak. Mandul hanya pada perempuan, kita tidak boleh kata lelaki mandul.
Ada pun orang lelaki @ suami yang tidak dapat menghamilkan isterinya tidak boleh dipanggil mandul, sebab ada istilah yang lebih tepat untuk lelaki seperti ini, iaitu ‘mati pucuk’.
Kini istilah mandul telah diluaskan penggunaannya. Apa sahaja yang tidak produktif, atau tidak berkesan, boleh disebut mandul.
DBP mandul sebab bahagian istilahnya lembab, gagal mencapai matlamat mengembangkan istilah Melayu. Lepas ini jika ada mana-mana organisasi atau PBT atau apa sahaja yang tidak menepati sasaran, boleh juga kita kata mandul.
Maka boleh buat ayat begini: "Majlis daerah sekian-sekian telah diberi anugerah penyapu kerana mandul."

// ARAKIAN maka murkalah bos DBP, Datuk Dr Firdaus Abdullah dengan tuduhan mandul itu. Nampaknya dia tidak setuju betul anak buah pimpinannya dituduh mandul, lebih-lebih lagi apabila tuduhan itu dibuat di parlimen.
Katanya apa yang dinyatakan oleh YB berkenaan bukan sahaja satu penghinaan tetapi sekali gus memperlekeh usaha yang dilakukan oleh DBP dan ahli akademik juga pakar bahasa yang bertungkus lumus selama ini.
Bukanlah hendak memujuk atau menyatakan simpati, tetapi pada hemat Abe Li Dr Firdaus tidak perlu berasa terhina. Sebab bukan DBP sahaja yang mandul, ada sekian banyak agensi dan PBT lain di seluruh negara yang juga boleh dimasukkan dalam istilah mandul.
Malah, kalau hendak dikira DBP sendiri, bukan bahagian istilah sahaja yang mandul. Kepimpinan DBP patut insaf, dan mengakui bahawa banyak bahagian-bahagian lain di organisasi tersebut juga telah mandul.

// ABE LI tidak tahu setakat mana kemandulan Jawatankuasa Istilah DBP seperti yang didakwa di Dewan Rakyat itu. Sebagai orang biasa, kerdil pula, Abe Li melihat perkembangan bahasa kita seperti adanya sahaja.
Tetapi sekadar meneliti istilah-istilah baru berdasarkan Kamus Dewan, mungkin ada benarnya tuduhan bahawa jawatankuasa tersebut belum berjaya memperkaya khazanah istilah bahasa Melayu.
Apa yang jelas kita terlalu banyak mengambil istilah Inggeris untuk dengan mudah dijadikan istilah kita. Kata Dr Firdaus DBP telah berjaya mencipta lebih sejuta istilah baru sejak agensi itu ditubuhkan.
Bagi Abe Li tidak ada apa yang hendak dimegahkan walaupun kita mencipta 10 juta istilah, sekiranya istilah-istilah tersebut hanya saduran dari istilah-istilah Inggeris.
Mudah sangat hendak menmbah istilah kita: hanya cari mana-mana istilah Inggeris yang menarik, kemudian diubah ejaan atau ditukar sebutannya, dan diisytiharkan sebagai istilah Melayu!
Maka jadilah istilah-istilah baru bahasa Melayu seperti ‘administrasi’ (dari perkataan Inggeris administration), aktual (actual), bajet (budget), detergen (detergent), konsultansi (consultant), konsekuen (consequence), paracut (parachute) dan banyak lagi.

// BUKAN tidak boleh mengambil istilah asing untuk dijadikan istilah kita. Sekiranya kita memang tidak ada istilah untuk sesuatu perkara, tentu sekali kita boleh ambil istilah asing.
Sebagai contoh, tidak ada istilah Melayu untuk ‘carbon dioxide’, maka kita boleh tukar istilah itu untuk dimelayukan menjadi ‘karbon dioksida’.
Kita tidak ada istilah ‘bicycle’, jadi tidak salah untuk kita menukar istilah asal Inggeris itu menjadi ‘basikal’. Demikian juga halnya ‘rocket’ menjadi ‘roket’.
Tetapi apa perlunya kita mengambil istilah-istilah Inggeris untuk menggantikan istilah-istilah yang memang telah sekian lama wujud dalam perbendaharaan kata kita?
Mengapa perlu guna ‘administrasi’ sedangkan kita sudah ada perkataan ‘pentadbiran’? Kenapa guna ‘detergen’, kita boleh pakai ‘serbuk’ atau ‘cecair pencuci’?
Kita sudah ada istilah ‘belanjawan’ dan telah digunakan sejak sebelum perang dunia, kenapa tiba-tiba perlu diubah menjadi ‘bajet’?
Apa kurangnya ‘akibat’ maka kita perlu menggunakan ‘konsekuen’? Kenapa perlu pakai ‘konsultansi’ bukankah kita sudah ada ‘perunding’. Kenapa ‘paracut’ dan tidak ‘payung terjun’?
Pada hemat Abe Li apa yang perlu ditambah ialah istilah yang tidak ada dalam bahasa Melayu, bukan membuang istilah yang sedia ada untuk ditukar kepada istilah yang diklonkan dari bahasa Inggeris.

// KALAU setakat ambil istilah orang puteh kemudian tukar jadi istilah Melayu tidak payah tubuh jawatankuasa khas di DBP, sebab kawan-kawan Abe Li di Kelantan pun pandai cipta istilah Inggeris menjadi istilah daerah.
Orang Kelantan sudah lama guna istilah ‘pozik’ yang diambil dari istilah Inggeris ‘deposit’ (pendahuluan). ‘Rizak’ (keputusan) adalah dari istilah asal ‘result’, ‘saksobar’ dari perkataan ‘shaft absorber’, dan ‘giabok’ dari perkataan ‘gear box’.
Malah, di Kelantan ‘gear box’ tidak sahaja merujuk kepada alat ganti kenderaan, tetapi digunakan seharian untuk sejenis hidangan yang amat digemari, iaitu ‘sup giabok’.