PRN Sabah 2025: Dinamika Baharu Politik Negeri dan Gerak Awal Kempen Calon di Akar Umbi

WALAUPUN Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) belum menetapkan tarikh penamaan calon dan hari pengundian rasmi bagi Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah ke-17, suhu politik di negeri itu sudah meningkat dengan ketara. Parti-parti utama dan calon-calon yang dijangka bertanding telah mula menampilkan gerak kerja awal, turun ke kawasan luar bandar dan kampung-kampung bagi mendapatkan sokongan pengundi. Pembubaran Dewan Undangan Negeri Sabah baru-baru ini membuka lembaran baharu kepada landskap politik negeri itu yang sentiasa dinamik. Dalam tempoh singkat selepas pengumuman pembubaran itu, banyak pihak mula memperlihatkan persiapan jentera pilihan raya masing-masing, seolah kempen rasmi telah bermula lebih awal daripada jadual. Tinjauan di beberapa kawasan menunjukkan aktiviti politik semakin rancak, terutama di peringkat kampung dan Pusat Daerah Mengundi (PDM). Calon-calon dari pelbagai parti kini agresif melakukan pendekatan “sentuhan rakyat” dengan menemui pemimpin masyarakat, ketua kaum dan komuniti setempat. Pendekatan ini menjadi tumpuan kerana majoriti kerusi DUN Sabah terletak di kawasan separa luar bandar dan pedalaman, di mana hubungan peribadi dan kehadiran fizikal calon masih memainkan peranan besar dalam menentukan sokongan pengundi. Selain aktiviti turun padang, pemasangan bendera dan papan iklan parti mula kelihatan di banyak kawasan utama termasuk Tawau, Sandakan, Keningau dan Kota Marudu. Walaupun kempen rasmi belum bermula, perang visual ini menandakan jentera pilihan raya sudah bersedia, sementara calon menunggu lampu hijau rasmi daripada SPR. Di samping itu, sebahagian parti sudah mula memperkenalkan tema manifesto awal, antaranya isu pembangunan luar bandar, kos sara hidup, hak Sabah dalam Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) dan autonomi pengurusan hasil negeri. Isu-isu tersebut kekal menjadi asas kepada sentimen politik tempatan yang unik di Sabah. Perhatian utama dalam arena politik negeri kini tertumpu kepada perkembangan dalam Gabungan Rakyat Sabah (GRS), susulan pengumuman dua parti komponennya, Parti Solidariti Tanah Airku (STAR) dan Parti Maju Sabah (SAPP), yang secara rasmi keluar daripada gabungan itu baru-baru ini. Kedua-dua parti berkenaan mengambil keputusan untuk bertanding menggunakan lambang masing-masing, bukan logo GRS. Tindakan itu secara automatik menamatkan keanggotaan mereka dalam gabungan tersebut, menurut kenyataan rasmi Setiausaha Agung GRS, Datuk Seri Masidi Manjun. Presiden STAR, Datuk Seri Dr. Jeffrey Kitingan, menjelaskan bahawa langkah tersebut diambil bagi memberi kebebasan kepada partinya menentukan strategi dan pembahagian kerusi tanpa terikat kepada kuota gabungan. Presiden SAPP, Datuk Seri Yong Teck Lee, turut berkongsi pendirian yang sama dengan menekankan keperluan parti tempatan Sabah bergerak secara lebih berdikari. Langkah STAR dan SAPP ini memberi implikasi besar kepada landskap PRN kali ini. Ia membuka ruang kepada pertandingan pelbagai penjuru, malah berpotensi mencetuskan pertembungan antara calon-calon yang sebelum ini berada di bawah satu payung gabungan yang sama. Selain GRS, beberapa parti utama lain turut memperkukuh kedudukan masing-masing menjelang PRN Sabah, iaitu: GRS dijangka kekal sebagai gabungan terbesar dalam kerajaan sedia ada, dengan komponen seperti PBS, USNO, LDP, PCS dan parti baharu tempatan yang kekal bersama pimpinan Ketua Menteri Datuk Seri Hajiji Noor. Bagaimanapun, cabaran dalaman berkaitan pengagihan kerusi dan persepsi terhadap perpaduan gabungan masih menjadi perhatian. STAR dan SAPP, yang kini bertanding atas lambang sendiri, dilihat berusaha menonjolkan imej sebagai parti tempatan Sabah yang bebas daripada pengaruh politik Semenanjung. Kedua-duanya dijangka menumpukan kempen di kawasan majoriti Kadazandusun dan kawasan pantai barat yang menjadi asas pengaruh mereka. Parti Warisan (Warisan Plus), di bawah pimpinan Datuk Seri Mohd Shafie Apdal pula dilihat berpeluang memanfaatkan perpecahan dalam blok kerajaan. Warisan dijangka bertanding di semua 73 kerusi DUN, menekankan isu integriti, hak negeri dan rekod pentadbiran mereka semasa menerajui kerajaan Sabah sebelum ini. Parti-parti kecil seperti USNO, LDP, PCS dan Gagasan Rakyat turut menunjukkan minat bertanding di beberapa kerusi strategik. Walaupun peluang mereka terbatas, kehadiran mereka boleh menjadi faktor penentu dalam kerusi-kerusi marginal dengan undi yang terpecah. Tiga cabaran besar dijangka mendominasi kempen pilihan raya kali ini ialah pertama, Fragmentasi Undi dan Pertembungan Pelbagai Penjuru Dengan STAR dan SAPP keluar daripada GRS, banyak kawasan berpotensi menyaksikan pertandingan tiga atau empat penjuru. Situasi ini meningkatkan kemungkinan kemenangan dengan majoriti tipis dan menuntut strategi kempen yang lebih tersusun bagi setiap calon. Kedua, Isu Autonomi dan Hak Sabah Sentimen mempertahankan hak Sabah di bawah MA63 terus menjadi modal utama kempen. Parti-parti yang berjaya mengemukakan pelan konkrit untuk menuntut hak hasil negeri, memperkukuh pentadbiran tempatan, serta menangani isu pendatang tanpa izin dijangka mendapat sokongan signifikan daripada pengundi. Ketiga, Kestabilan dan Kepimpinan Pasca Pilihan Raya Pengundi Sabah juga semakin menilai faktor kestabilan politik. Pengalaman pergolakan politik selepas PRN 2020 – yang menyaksikan pertukaran kerajaan – menjadikan mereka lebih berhati-hati dalam memilih calon dan parti yang dilihat mampu membentuk kerajaan yang stabil dan inklusif. Menariknya, corak kempen kali ini menunjukkan perubahan ketara, bukan hanya melalui media sosial dan ceramah besar, tetapi juga pertemuan kecil di kampung, rumah panjang dan kawasan pedalaman. Calon yang lebih dekat dengan rakyat dan memahami realiti tempatan berpotensi memperoleh kelebihan berbanding mereka yang hanya bergantung pada imej parti. Seorang penganalisis politik tempatan berpendapat bahawa, “Kempen PRN Sabah bukan sekadar mengenai slogan atau manifesto. Ia mengenai siapa yang benar-benar hadir bersama rakyat, mendengar masalah mereka dan diyakini boleh membawa penyelesaian”. Dengan belum adanya tarikh rasmi penamaan calon dan hari pengundian, PRN Sabah 2025 kini berada di fasa pra-kempen yang paling menarik. Dinamika antara gabungan utama, pergerakan calon di akar umbi, dan sentimen pengundi terhadap isu hak negeri bakal menentukan arah politik Sabah untuk lima tahun akan datang. Sekiranya trend semasa berterusan, PRN kali ini dijangka menjadi antara pilihan raya paling terbuka dan sengit dalam sejarah politik Sabah, bukan sahaja kerana banyak penjuru pertandingan, tetapi juga kerana rakyat kini lebih kritikal dalam menilai siapa yang benar-benar membawa suara Sabah ke hadapan. – ND 10 Okt 2025